④赏识。☆素为李裕德识拔。(《旧唐书》)
⑤知识,见识。☆自是学识更日益进。(《谭嗣同传》)
(二)zhì通“志”。
①名词,标记、记号。☆《西域志》称沙河阻远,望人马积骨为标识。(《徐霞客传》)
②动词,记、记住。☆默而识之,学而不厌,诲人不倦,何有于我哉?(《论语》)
47.数
(一)shǔ
①点数,计算。☆刘表治水军,蒙冲斗舰乃以千数。(《赤壁之战》)
②列举罪状;责备。☆汉王数之,项王怒,欲一战。(《项羽本纪》)
(二)shù
①数目,数量。☆如诗不成,罚依金谷酒数。(《春夜宴诸从弟桃李园序》)
②几,几个。☆骑千余,卒数万人。(《陈涉世家》)
③法则,规律。☆天有常道矣,地有常数矣。(《天论》)
④技艺,方术。☆今夫弈之为数,小数也,不专心致志,则不得也。(《学弈》)
⑤命运。☆重屯累厄,数之奇兮。(《子刘子自传》)
(三)shuò
副词,屡次。☆汉果数挑楚军战,楚军不出。(《项羽本纪》)
(四)cù形容词,密,与“疏”相对。☆数罟不入洿池,鱼鳖不可胜食也。(《寡人之于国也》)
48.率
①遵循,遵从。☆此吾所以敢率性就死不顾汝也。(《与妻书》)
②带领,率领。☆率疲弊之卒,将数百之众,转而攻秦。(《过秦论》)
③一概,全都。☆六国互丧,率赂秦耶?(《六国论》
49.素
①白色的生绢。☆十三能织素,十四学裁衣。(《孔雀东南飞》)
②白色的,没有染色的。☆纤纤擢素手。(《迢迢牵牛星》)
③朴素的,不加修饰的。☆可以调素琴,阅金经。(《陋室铭》)
④平素,向来,一向。☆楚左尹项伯者,项羽季父也,素善留侯张良。(《鸿门宴》)
⑤丧服。☆秦伯素服郊次。(《崤之战》)
⑥白白地,空。☆彼君子兮,不素餐兮。(《伐檀》)
50.涕
①眼泪。☆出门登车去,涕落百余行。(《孔雀东南飞》)
②鼻涕。☆目泪下落,鼻涕长一尺。(《僮约》)
③流泪。☆儿涕而去。(《促织》)
51.徒
①同一类人。☆郯子之徒,其贤不及孔子。(《师说》)
②门徒,弟子。☆仲尼之徒无道桓文之事者,是以后世无传焉。(《齐桓晋文之事》)
③被罚服劳役的人。☆甿隶之人,而迁徙之徒也。(《过秦论》)
④步兵。☆帅徒以往。(《左传》)
⑤步行,徒步。☆能遇食即饱,能徒步走数百里。(《徐霞客传》)
⑥空。☆徒手遇蜥蜴,变色而却步,人之情也。(《心术》)
⑦徒然,白白地。☆妾不堪驱使,徒留无所施。(《孔雀东南飞》)
⑧只,仅仅。☆天下匈匈数岁者,徒以吾两人耳。(《项羽本纪》)
⑨复合词“徒属”:所属的人。☆召令徒属曰:“公等遇雨,皆已失期。”(《陈涉世家》)
52.亡
①逃亡,逃走。☆今亡亦死,举大计亦死。(《陈涉世家》)
②逃亡的人。追亡逐北,伏尸百万。(《过秦论》)
③灭亡,死亡。☆此诚危急存亡之秋也。(《出师表》)
④失去,丢失。☆假令仆伏法受诛,若九牛亡一毛,与蝼蚁何以异?(《报任安书》)
⑤出门在外,不在。☆孔子时其亡也往拜之。(《论语》)
⑥通“无”,没有、不。☆河曲智叟亡以应。(《愚公移山》)
53.望
①向远处看,远望。☆吾令人望其气。(《鸿门宴》)
②盼望,期望。☆日夜望将军至,岂敢反乎?(《鸿门宴》)
③名望,声望。☆先达德隆望尊。(《送东阳马生序》)
④埋怨,责怪。☆若望仆不相师,而用流俗人之言。(《报任安书》)