⑨责备,羞辱。☆古人以俭为美德,今人乃以俭相诟病。(《训俭示康》)
9.察
①仔细看,观察。☆徐而察之,则山下皆石穴罅。(《石钟山记》)
②看清楚。☆明足以察秋毫之末,而不见舆薪。(《齐桓晋文之事》)
③考察,审察。☆察视风土,物色豪杰。(《谭嗣同传》)
④明察,了解,弄清楚。☆小大之狱,虽不能察,必以情。(《曹刿论战》)
⑤考察后加以推荐。☆察臣孝廉。(《陈情表》)
⑥精明。☆水至清则无鱼,人至察则无徒。(《礼记》)
⑦察察,洁净的样子。☆人又谁能以身之察察,受物之汶汶者乎?(《屈原列传》)
10.除
①台阶(门与屏风之间的通道)。☆从至雍棫阳宫,扶辇下除。(《苏武传》)
②清除,去掉。☆攘除奸凶,兴复汉室。(《出师表》)
③修治,修整。☆郡之贤士大夫请于当道,即除魏阉废祠之址以葬之。(《五人墓碑记》)
④任命,授职。☆又除主客郎中,分司东都。(《子刘子自传》)
⑤流逝,过去。☆爆竹声中一岁除。(《元日》)
⑥除了,除非。☆除吾死之外,当无见期。(《祭妹文》)
11.策
①赶马骡役畜的鞭棒。☆振长策而御宇内。(《过秦论》)
②用鞭棒赶马骡役畜。☆策之不以其道,食之不能尽其材。(韩愈《马说》)
③古代君主对臣下有所封赏的文件。☆策勋十二转,赏赐百千强。(《乐府诗集•木兰诗》)
12.乘
(一)chénɡ
①驾(车),坐(船),骑(马)。☆公与之乘。(《左传•曹刿论战》)
②趁,凭借。☆因利乘便,宰割天下,分裂山河。(《过秦论》)
③冒着,冲着。☆自京师乘风雪。(《登泰山记》)
④登上。乘彼垝垣,以望复关。(《氓》)
(二)shènɡ
①车,兵车。☆秦以区区之地,致万乘之势。(《过秦论》)
②古时一车四马为一乘。☆比至陈,车六七百乘。(《史记•陈涉世家》)
③古代数词“四”。☆以乘韦先,牛十二犒师。(《左传•崤之战》)
④古代战车上坐在右边的陪乘者。☆沛公之参乘樊哙者也。(《鸿门宴》)
13.从
①跟从。☆张良是时从沛公。(《鸿门宴》)
②随从,仆人。☆从人四五百,郁郁登郡门。(《孔雀东南飞》)
③率领,使跟从。☆沛公旦日从百余骑来见项王。(《鸿门宴》)
④听从,顺从。☆臣从其计,大王亦幸赦臣。(《廉颇蔺相如列传》)
⑤敬请教导。☆惑而不从师,其为惑也,终不解矣。(《师说》)
⑥随顺,听凭。☆吾已失恩义,会不相从许。(《孔雀东南飞》)
⑦参加,从事。☆弟走从军阿姨死。(《琵琶行》)
⑧紧挨,依傍。☆樊哙从张良坐。(《鸿门宴》)
⑨由,自。☆从此道至吾军,不过二十里耳。(《鸿门宴》)
⑩通“纵”。合从缔交,相与为一。(《过秦论》)
14.殆
①危险。☆知已知彼,百战不殆。(《谋攻》)
②近,近于。☆且燕赵处秦革灭殆尽之际。(《六国论》)
③大概,恐怕。☆轩凡四遭火,得不焚,殆有神护者。(《项脊轩志》)
④精神疲惫。☆思而不学则殆。(《论语》)
15.道
①道路。☆从此道至吾军,不过二十里耳。(《鸿门宴》)
②通道,通路,途径。☆复道行空,不霁何虹?(《阿房宫赋》)
③取道,经过。☆从郦山下,道芷阳间行。(《鸿门宴》)
④方向,方位。☆寻山口西北道二百步,又得钴钅母潭。(柳宗元《钴钅母潭西小丘记》)
⑤方法,技艺。☆虽小道,必有可观者也。(《论语•子张》)