例如:
恩所加,则思无因喜以谬赏。《谏太宗十思书》
因击沛公于坐,杀之。《鸿门宴》
因宾客至蔺相如门谢罪……(《廉颇蔺相如列传》)
2. 用作连词。表示顺接上文,可译为“于是”“就”。
例如:
项羽即日因留沛公饮。《鸿门宴》
相如因持璧却立……(《廉颇蔺相如列传》)
3. 附:动词。今译为:沿袭、顺着。
如:
蒙故业,因遗策。《过秦论》
于
“于”通常用作介词,总是跟名词、代词或名词性短语结合,构成介宾短语(作状语)去修饰动词、形容词,表示多种组合关系。
1. 引进动作的时间、处所、范围、对象、方面、原因等,视情况可译为“在”“在……方面”“在……中”“向”“到”“自”“从”“跟”“同”“对”“对于”“给”“由于”等。
例如:
得复见将军于此。(《鸿门宴》,在)
荆国有余于地而不足于民(《公输》,在……方面)
苟全性命于乱世,不求闻达于诸侯。(《出师表》,在……中)
请奉命求救于孙将军。(《赤壁之战》,向)
权起更衣,肃追于宇下。(《赤壁之战》,到)
谓狱中语乃亲得之于史公元。(《左忠毅公逸事》,从、自)
故燕王欲结于君。(《廉颇蔺相如列传》,跟、同)
于其身也,则耻师焉……(《师说》,对、对于)
昔先皇颁僧保所货西洋珠于侍臣……(《记王忠肃公翱事》,给)
2.(1)放在形容词之后,表示比较,一般可译为“比”,有时可译为“胜过”。
例如:
良曰:“长于臣。”(《鸿门宴》)
冰,水为之,而寒于水。(《劝学》)
(2)有时则只是表示对象的性质和状态,可不译。
例如:
非常之谋难于猝发……(《五人墓碑记》)
3. 放在动词之后,引进行为的主动者,可译为“被”,有时动词前还有“见”“受”等字和它相应。
例如:
或脱身以逃,不能容于远近……(《五人墓碑记》)
臣诚恐见欺于王而负赵……(《廉颇蔺相如列传》)
吾不能举全吴之地……受制于人……(《赤壁之战》)
4. 复音虚词“于是”,用法与现代汉语的“于是”不完全相同。
(1)放在句子开头,表前后句的承接或因果关系,与现在的承接连词或因果连词相同。现代汉语也这样用。如:
于是秦王不怿,为一击缶。(《廉颇蔺相如列传》)
吴之民方痛心焉,于是乘其厉声以呵,则噪而相逐。(《五人墓碑记》)
(2)放在谓语之前或谓语之后,“于是”属介宾短语作状语或补语。可根据“于”的不同用法,分别相当于“在这”“从这”等。如:
吾祖死于是,吾父死于是。(《捕蛇者说》,“在这职业上”)
与
1. 介词,引进动作行为涉及的对象,相当于“跟”“和”。如:
秦伯说,与郑人盟。(《烛之武退秦师》)
竖子不足与谋!(《鸿门宴》)
2. 连词,表并列,相当于“和”。如:
夫六国与秦皆诸侯。(《六国论》)
备他盗之出入与非常也。(《过秦论》)
3. 语气助词,通“欤”。如:
为是其智弗若与?(《弈秋》)
4. 固定结构“孰与”“与……孰”,相当于“跟……相比,哪一个… ”。如:
吾与徐公孰美?(《邹忌讽齐王纳谏》)
公之视廉将军孰与秦王?(《廉颇蔺相如列传》)
5.(附)动词。作谓语。今译为:
(1)亲附、跟随
例释:与赢而不助五国也。(《六国论》)
(2)给予