浩浩乎如凭虚御风,而不知其所止(《赤壁赋》)
恢恢乎其于游刃必有余地矣(《庖丁解牛》)
郁乎苍苍(《赤壁赋》)
2.表示疑问或反问语气,可译为“吗”“呢”。例如:
儿寒乎?欲食乎(《项脊轩志》)
此非孟德之困于周郎者乎(《赤壁赋》)
呜呼!孰知赋敛之毒有甚是蛇者乎(《捕蛇者说》)
王侯将相宁有种乎(《陈涉世家》)
3.表示感叹语气,可译为“啊”“呀”。例如:
噫吁嚱,危乎高哉(《蜀道难》)
孰知赋敛之毒有甚是蛇者乎(《捕蛇者说》)
嗟乎!时运不齐,命途多舛(《滕王阁序》)
【即】
一、作连词,用在复句的前一分句表示让步,可译为“即使”“纵使”;或表示假设,可译为“如果”“假如”。例如:
即可不死,而离散不相见(《与妻书》)
即不幸有方二三千里之旱,国胡以相恤(贾谊《论积贮疏》)
二、作副词,用在动词前,表示前后两件事紧密相连,或表示两种情况联系紧密,可译为“立即”“马上”“就”等。例如:
(樊)哙即带剑拥盾入军门(《鸿门宴》)
【乃】
一、作副词
1.表承接,可译为“就”“便”“于是”等。例如:
良乃入,具告沛公(《鸿门宴》)
乃使蒙恬北筑长城而守藩篱(《过秦论》)
刿曰:“肉食者鄙,未能远谋。”乃入见(《曹刿论战》)
2.表转折,可译为“却”“竟(然)”“反而”等。例如:
巫医乐师百工之人,君子不齿,今其智乃反不能及,其可怪也欤(《师说》)
夫赵强而燕弱,而君幸于赵王,故燕王欲结于君。今君乃亡赵走燕。(《廉颇蔺相如列传》)
3.表限制,可译为“才”“仅”等。
臣乃敢上璧(《廉颇蔺相如列传》)
二、作判断词,可译为“是”“就是”等。例如:
此乃岳阳楼之大观也(《岳阳楼记》)
所谓华山洞者,以其乃华山之阳名之也(《游褒禅山记》
若事之不济,此乃天也(《赤壁之战》)
三、作第二人称代词,译为“你”“你的”等。
王师北定中原日,家祭无忘告乃翁(陆游《示儿》)
【其】
一、作代词
1.活用为第一人称,可译为“我(自己)的”或“我的”。例如:
而余亦悔其随之而不得极夫游之乐也(《游褒禅山记》)
2.作指示代词,常表远指,译为“那”“那些”“那个”“那里”。例如:
问其深,则其好游者不能穷也(《游褒禅山记》)
既其出,则或咎其欲出者(《游褒禅山记》)
3.作指示代词,译为“其中的”。例如:
独其为文犹可识,曰“花山”(《游褒禅山记》)
于乱石间择其一二扣之(《石钟山记》)
4.用于第三人称,可译为“他(们)的”“它(们)的”。例如:
会其怒,不敢献(《鸿门宴》)
其闻道也固先乎吾(《师说》)
思国之安者,必积其德义(《谏太宗十思疏》)
二、作副词
1.表反问,译为“难道”。例如:
其孰能讥之乎(《游褒禅山记》)
如吾之衰者,其能久存乎(《祭十二郎文》)
2.表揣测,译为“大概”“或许”“可能”等。例如:
其皆出于此乎(《师说》)
实迷途其未远,觉今是而昨非(《归去来兮辞》)
3.表婉商,译为“还要”“可”。例如:
汝其勿悲(《与妻书》)
三、作连词,表选择,可译为“是……还是……”或“还是”。例如:
其真无马邪,其真不知马也(《马说》)
天之苍苍,其正色邪?其远而无所至极邪(《逍遥游》)
【且】
一、作副词
1.相当于“将”“将要”。例如:
不出,火且尽(《游褒禅山记》)
然后图南,且适南冥也(《逍遥游》)